Het regeerakkoord onder de loep.
punt 3.5. EUROPEES EN BUITENLANDS BELEID
We streven naar een efficiëntere samenwerking tussen de deelstaten en de federale staat, om slagkracht en geloofwaardigheid in het buitenland te behouden.
Respecteren van Europese engagementen
Samen met alle beleidsniveaus dienen we te voldoen aan een reeks belangrijke Europese engagementen op het vlak van begroting, energie en klimaat. Door strategische beleidsdoelstellingen op hoofdlijnen af te spreken op voet van gelijkheid, en met het uitdrukkelijk akkoord van elke betrokken overheid, creëren we op elk van deze domeinen een interfederaal kader dat elke betrokken overheid responsabiliseert en aan de Europese engagementen een antwoord biedt.
Deze interfederale kaders worden juridisch verankerd in een samenwerkingsakkoord waarvan de duurtijd gekoppeld wordt aan de Europese timing voor het behalen van de gestelde Europese doestellingen. Afgesloten samenwerkingsakkoorden dienen ten volle te worden uitgevoerd en toegepast, daarvoor dienen ook tussentijdse evaluaties desgevallend door een onderling afgesproken onafhankelijke instantie.
Zo worden de betrokken overheden geresponsabiliseerd om met respect voor eenieders bestuurlijke autonomie hun gestelde doelstellingen te bereiken. Bovendien wordt voor elke overheid duidelijk voor welke opdrachten en eventuele financiële gevolgen verantwoordelijkheid genomen dient te worden.
Samenwerkingsakkoorden
De verschillende staatshervormingen hebben een aanzienlijke shift in bevoegdheden tussen de verschillende niveaus in dit land meegebracht ten voordele van de gemeenschappen en de gewesten, die evenwel niet volledig weerspiegeld wordt in de vertegenwoordiging op internationale en Europese fora, noch in de protocollaire rangorde. De herziening is prioritair en wordt bij aanvang van de regeerperiode doorgevoerd.
We actualiseren de samenwerkingsakkoorden inzake het buitenlands beleid uit 1994 :
-
samenwerkingsakkoord in verband met het overleg en de vertegenwoordiging in de Europese Unie, Europese Raad, ministerraden en de relevante internationale organisaties;
-
samenwerkingsakkoord betreffende het statuut van de vertegenwoordigers van de deelstaten in de diplomatieke en consulaire posten.
De bestaande coördinatiemechanismen die beheerd worden door Buitenlandse Zaken (DGE/Coormulti) worden gehandhaafd. Daarbij garanderen we dat de standpuntbepaling in de DGE efficiënt verloopt, met een gecoördineerde positie per entiteit. Dit bovendien niet enkel voor de raden, maar ook voor de werkgroepen en voorbereidende vergaderingen op Europees niveau.
De regering wil nog meer dan voorheen investeren in deze efficiënte overlegstructuren voor opvolging en uitvoering van beslissingen in Europees en internationaal verband, zowel binnen de federale regering als tussen de diverse bestuursniveaus, en dit volgens ieders bevoegdheden.
Ook stroomopwaarts dient de coördinatie te worden verbeterd, door ervoor te zorgen dat alle bevoegde overheden in een zo vroeg mogelijk stadium bij de beleidsvoorbereiding en besluitvorming worden betrokken.
De werking van de Interministeriële Conferentie Buitenlands Beleid dient actiever en dynamischer te worden gemaakt.
4
Federaal regeerakkoord
Diplomatie
De federale diplomatie weerspiegelt in al haar contacten, de promotie en vormgeving van ons land - zowel online als in het buitenland - steeds de constitutionele realiteit. De voorstelling van België stemt ten alle tijden inhoudelijk en visueel overeen met dat van een federaal land, ze staat volledig open voor communicatie en input door de deelstaten. Het federale korps spoort proactief burgers, overheden en ondernemingen in het buitenland steeds aan de juiste deelstatelijke entiteit rechtstreeks te consulteren voor wat betreft hun eigen en de gemengde bevoegdheden.
Standpunten

N-VA
N-VA pleit voor meer Vlaamse autonomie in het buitenlands beleid en wil dat Vlaanderen als een volwaardige diplomatieke speler wordt erkend. Ze vinden dat België in de EU en andere internationale instellingen niet langer als één blok moet spreken, maar dat de regio’s een directe vertegenwoordiging krijgen.
🔸 Tegenstrijdigheid:
✅ Meer inspraak voor deelstaten in Europese en internationale dossiers sluit aan bij hun visie.
✅ Aanpassing van de protocollaire rangorde en samenwerkingsakkoorden over diplomatieke vertegenwoordigingzijn stappen in de richting van meer Vlaamse autonomie.
❌ N-VA wil dat Vlaanderen zelfstandig optreedt in EU-dossiers, terwijl dit akkoord nog steeds uitgaat van een federale coördinatie.
❌ De federale diplomatie blijft behouden, terwijl N-VA graag een eigen Vlaams diplomatiek netwerk verder zou uitbouwen.
🔸 Wat ze eerder zeiden/deden:
- N-VA heeft de Vlaamse diplomatie uitgebreid met eigen vertegenwoordigingen in het buitenland.
- Ze pleiten voor een rechtstreeks Vlaams lidmaatschap in internationale organisaties, zoals de EU en de VN.
- Ze bekritiseren federale standpunten die volgens hen niet voldoende Vlaamse belangen verdedigen in EU-dossiers.

Vooruit
Vooruit steunt een sterk federaal buitenlands beleid en vindt dat België als één stem moet spreken in de EU en internationale instellingen. Ze pleiten voor meer samenwerking tussen de deelstaten en de federale overheid maar zijn tegen een versnippering van de diplomatie.
🔸 Tegenstrijdigheid:
✅ Het behouden van federale coördinatie past binnen hun visie op een sterk federaal buitenlands beleid.
✅ Investeren in efficiëntere overlegstructuren is in lijn met hun standpunt dat België internationaal als een geloofwaardige speler moet optreden.
❌ Meer autonomie voor de deelstaten in diplomatieke vertegenwoordiging kan Vooruit zorgen baren, omdat dit volgens hen het buitenlands beleid kan verzwakken.
🔸 Wat ze eerder zeiden/deden:
- Vooruit heeft zich uitgesproken tegen verdere splitsing van het buitenlands beleid.
- Ze vinden dat regionale diplomatie nuttig kan zijn, maar enkel als aanvulling op het federale beleid, niet als vervanging ervan.

CD&V
CD&V neemt een evenwichtige positie in en pleit voor een sterke federale diplomatie, maar met betere inspraak voor de deelstaten. Ze vinden dat Vlaanderen en Wallonië een belangrijkere rol moeten spelen in EU-dossiers, zonder de federale coördinatie te ondermijnen.
🔸 Tegenstrijdigheid:
✅ Meer overlegstructuren en betere inspraak voor de deelstaten sluiten aan bij hun visie.
✅ Versterking van de Interministeriële Conferentie Buitenlands Beleid past bij hun voorkeur voor samenwerking.
❌ CD&V wil dat België als één stem blijft spreken, en kan kritisch staan tegenover initiatieven die dit kunnen ondermijnen.
🔸 Wat ze eerder zeiden/deden:
- CD&V heeft zich tegen een volledige splitsing van de Belgische diplomatie uitgesproken.
- Ze pleiten voor een sterke samenwerking tussen de federale en regionale niveaus in het buitenlands beleid.
Conclusie:
✅ N-VA zal tevreden zijn met de extra bevoegdheden voor de deelstaten, maar zal blijven pleiten voor nog meer Vlaamse autonomie en een eigen diplomatie.
✅ Vooruit zal het behoud van de federale coördinatie steunen, maar waakzaam zijn voor te veel deelstatelijke autonomie in diplomatieke aangelegenheden.
✅ CD&V zal als bruggenbouwer optreden, steunend op een model waarin samenwerking en inspraak centraal staan.
🔥 Verwachte coalitiespanningen:
- N-VA zal proberen om de Vlaamse diplomatie nog verder uit te breiden en pleiten voor een eigen Vlaamse stem in de EU.
- Vooruit zal zich verzetten tegen te veel versnippering en wil België als één blok laten spreken op internationaal niveau.
- CD&V zal een evenwicht zoeken tussen federale efficiëntie en meer inspraak voor de regio’s.