Het regeerakkoord onder de loep.

punt 3.1.: ARBEIDSMARKTBELEID

De regering wil een speerpunt maken van activering. Daarom zal ze, met respect voor de prerogatieven van de federale overheid en die van de deelstaten, ruimte creëren voor de deelstaten om hun activeringsbeleid te versterken. Interregionale mobiliteit De regering kiest voor meer samenwerking met de gewesten om hun uiteenlopende noden beter op elkaar af te stemmen met name inzake interregionale mobiliteit. Opvolging Een meer regionale invulling moet het de Gewesten mogelijk maken om sneller contact op te nemen met tijdelijk werklozen en hen te motiveren om een gepaste opleiding te volgen, bijvoorbeeld door hen te verplichten zich vanaf een bepaalde duur van de werkloosheid in te schrijven in een arbeidsbemiddelingsdienst. Controle en sanctionering Meer controle en sanctionering wordt mogelijk door de werkloosheidsuitkering aan te wenden als activerend arbeidsmarktinstrument. Dit doen we door de uitbetaling van de uitkering, zoals voorzien in de voorgaande staatshervormingen, afhankelijk te maken van het vervullen van de activeringsvoorwaarden bepaald door de gewesten zodat dit leidt tot meer activering in elk van de gewesten. Zo verhogen we de activiteitsgraad en maken we een logische koppeling met de maatregelen van de bevoegde regio’s om een doeltreffend activeringsbeleid te organiseren. Met dit doel voorziet de federale regering in een werkloosheidsreglementering die kan worden gemodelleerd binnen een helder federaal normatief kader op maat van de verschillende regionale arbeidsmarkten, zoals de criteria voor een passende dienstbetrekking (bv. maximale pendel-afstand en -tijd), de beschikbaarheid en vrijstelling van werkzoekenden (voor bv. opleiding of vrijwilligerswerk) en de strafmaat. We integreren de actieve, passieve en aangepaste beschikbaarheid in een ééngemaakte vorm van beschikbaarheid voor alle werklozen, die vervolgens op maat van elke individuele werkloze kan worden toegepast en opgevolgd vanuit de Gewestelijke diensten voor arbeidsbemiddeling (Forem, VDAB, Actiris en Arbeitsambt). De hervorming van de vorige regering wat betreft de uitzonderingen voor kunstenaars blijven behouden Deze actualisering en een vereenvoudiging van het normatieve kader inzake beschikbaarheid moeten regionaal maatwerk mogelijk maken, zodat dienstverlening en controle vanuit de gewestelijke controledienst beter kunnen aansluiten bij de gangbare activeringsbenadering in de deelstaten. Sociaal beleid Deelstaten krijgen de mogelijkheid om het bestuurlijk landschap te vereenvoudigen door een aanpassing van de wetgeving betreffende openbare centra voor maatschappelijk welzijn zodat een volledige integratie OCMW-gemeente desgewenst gerealiseerd kan worden.

Standpunten

N-VA

N-VA is voorstander van een streng activeringsbeleid en wil dat de deelstaten volledige controle krijgen over werkloosheidsreglementering. De partij ziet werkloosheidsuitkeringen als een activeringsinstrument en wil meer sancties voor langdurig werklozen.


🔸 Tegenstrijdigheid:

✅ De voorgestelde sterkere activering en de rol van de gewesten is in lijn met hun visie.

❌ Toch blijft er een federaal kader waarin gewesten moeten opereren, wat N-VA liever volledig afgeschaft zou zien.


🔸 Wat ze eerder zeiden/deden: N-VA heeft zich vaak uitgesproken voor een volledige regionalisering van de werkloosheidsuitkeringen, iets wat hier niet gebeurt. Ze pleiten ook al jaren voor strengere controles op werklozen.

Vooruit

Vooruit is principieel tegen een harde activeringsaanpak waarbij werkloosheidsuitkeringen strikt gekoppeld worden aan sancties. De partij pleit voor een menselijke aanpak met begeleiding en opleiding, en is kritisch over te strenge controlemechanismen.


🔸 Tegenstrijdigheid:

✅ Dit voorstel regionale begeleiding en opleiding past in hun beleid, zolang de rechten van werkzoekenden gewaarborgd blijven.

❌ Dit voorstel gaat deels in tegen hun sociale visie, omdat sancties en controle worden versterkt.


🔸 Wat ze eerder zeiden/deden: Vooruit heeft eerder felle kritiek geleverd op N-VA’s voorstel om de werkloosheidsuitkering sterker te beperken in de tijd, wat hier impliciet wordt ondersteund via striktere activering.

CD&V

CD&V wil een evenwicht tussen rechten en plichten in het arbeidsmarktbeleid. De partij is voor activering en samenwerking met gewesten, maar niet per se voor harde sancties.


🔸 Tegenstrijdigheid:

✅ Dit voorstel komt grotendeels overeen met hun visie, omdat het activering combineert met samenwerking tussen federale en gewestelijke overheden.

❌ Als de controlemechanismen te streng worden en te weinig sociale bescherming bieden, kan dit voor CD&V problematisch zijn.


🔸 Wat ze eerder zeiden/deden: CD&V heeft eerder activering gesteund, maar altijd met de nadruk op opleiding en begeleiding, en niet louter op sancties.

Conclusie:

N-VA zal grotendeels tevreden zijn, maar wil het federale kader waarschijnlijk nog verder afbouwen.
Vooruit zal kritisch zijn over de strengere controle en sancties, omdat die te hard kunnen zijn voor kwetsbare werkzoekenden.
CD&V zal waarschijnlijk instemmen, zolang er voldoende aandacht blijft voor begeleiding en sociale bescherming.

Verwachte spanningen binnen de coalitie:
🔥 N-VA zal proberen het federaal kader verder te verzwakken.
🔥 Vooruit zal zich verzetten tegen te strenge sancties en wil sociale correcties.
🔥 CD&V zal een compromis zoeken tussen strengere activering en sociale bescherming.