Het regeerakkoord onder de loep.
punt 2: HERVORMINGSFEDERALISME
Door de institutionele complexiteit behoren cruciale dossiers tot de bevoegdheid van meerdere overheden en zijn deze politiek erg moeilijk vatbaar voor sterke hervormingen (zgn. ‘joint decision trap’). Tijdens deze legislatuur wil de federale regering echter belangrijke sociaal-economische en maatschappelijke hervormingen doorvoeren. Om deze ambitie te realiseren, kiezen we voor een doorgedreven hervormingsfederalisme. Daarbij zal de federale regering ten volle werken binnen het kader van en met volledig respect voor de Grondwet en de geldende bevoegdheidsverdeling. Het doorgedreven hervormingsfederalisme erkent de bestuurlijke complexiteit en wil samen met de deelstaten een context creëren om de verantwoordelijkheid van elke overheid en de wederzijdse solidariteit tussen federale overheid en deelstaten te versterken. Zeker waar afspiegelingscoalities bestaan op federaal en deelstatelijk niveau bieden zij deze legislatuur bij uitstek mogelijkheden tot een verder verdiepte samenwerking. Zo kiezen we voor een federale regering die sociaal-economisch en maatschappelijk zal hervormen in het belang van alle inwoners.
Standpunten
N-VA
N-VA is voorstander van confederalisme, waarbij Vlaanderen en Wallonië als quasi-onafhankelijke entiteiten functioneren. De partij pleit voor een maximale overheveling van bevoegdheden naar de deelstaten en is kritisch tegenover initiatieven die de federale overheid sterker maken.
🔸 Tegenstrijdigheid: Dit voorstel erkent de bestuurlijke complexiteit, maar wil federale hervormingen doorvoeren in samenwerking met de deelstaten. Dit botst met de N-VA-visie, die juist een minimale federale inmenging beoogt. Als N-VA instemt, kan dat gezien worden als een afzwakking van hun confederale ambities.
Vooruit
Vooruit heeft traditioneel een meer unitaire en solidair federale visie. De partij is niet tegen hervormingen, maar wil vooral een sterke federale sociale zekerheid en herverdeling tussen de gewesten behouden.
🔸 Tegenstrijdigheid: Dit voorstel bevat een vaag compromis over samenwerking, wat niets garandeert over de bescherming van federale solidariteit. Indien ‘hervormingsfederalisme’ leidt tot meer bevoegdheden voor de deelstaten, kan dit botsen met de kernprincipes van Vooruit.
CD&V
CD&V staat open voor hervormingen, maar wil geen verdere versnippering van bevoegdheden zonder garanties op samenwerking. De partij benadrukt een efficiëntere staatsstructuur met evenwicht tussen autonomie en samenwerking.
🔸 Tegenstrijdigheid: Dit voorstel kan voor CD&V zowel een kans als een risico zijn. Indien de hervormingen niet leiden tot verdere verdeeldheid, kan CD&V zich hierachter scharen. Maar als dit een verkapt confederalisme wordt, zal de partij op de rem staan.
Conclusie:
✅ Vooruit en CD&V zullen opletten dat dit niet uitdraait op verdere autonomie voor de deelstaten, terwijl N-VA net wél die richting wil uitgaan.
✅ N-VA zal moeite hebben met het idee van ‘federale hervormingen’ en ‘solidariteit tussen niveaus’.
✅ Er zal intern spanning zijn tussen Vooruit, die federalisme wil behouden, en N-VA, die België wil splitsen. CD&V zal proberen te bemiddelen.
Of dit plan werkelijk zal leiden tot diepgaande hervormingen of een moeilijke compromisconstructie blijft, zal afhangen van de concrete uitwerking.