Het regeerakkoord onder de loep.

punt 1: MODERNISERING VAN DE STAATSSTRUCTUUR

 Sinds 1970 werd België in opeenvolgende fasen en met zes staatshervormingen omgevormd tot een federale staat sui generis met sterke deelstaten. Er is echter een algemene consensus dat de bevoegdheidsverdeling voor verbetering vatbaar is. De regering wil tijdens deze legislatuur een belangrijke bijdrage leveren op het vlak van de modernisering, de verhoging van de efficiëntie en de verdieping van de democratische beginselen van de staatsstructuren. Het doel is een nieuwe staatsstructuur vanaf de volgende legislatuur met een meer homogene en efficiënte bevoegdheidsverdeling. In dit verband zal de eerste minister voorstellen, onder de vorm van wetteksten, voorbereiden op het vlak van de bevoegdheidsverdeling, de financieringsregels, de instellingen etc. Dit gebeurt met de steun van grondwetspecialisten en experten van beide taalgroepen en het wordt mee uitgewerkt door een aanvullende kabinetscel bij de eerste minister die hiervoor over een specifiek werkingsbudget beschikt. Hierover zal de eerste minister de nodige contacten leggen om bijkomende parlementaire steun te vinden om de benodigde meerderheden te bereiken. Teksten waarvoor een bijzondere meerderheid vereist is, worden pas in het parlement ingediend, nadat ze voor advies zijn voorgelegd aan de afdeling Wetgeving van de Raad van State, nadat de partijen geïdentificeerd zijn die de tekst steunen en nadat er overeenstemming over is bereikt binnen de regering. Bij de aanvang van de regeerperiode zal de eerste minister een voorlopige lijst van grondwetsartikelen opstellen ter herziening. De lijst zal het voorwerp uitmaken van een mededeling in Senaat en Kamer. Deze lijst omvat minstens het artikel 195. Aan het einde van de regeerperiode kan de lijst verder worden vervolledigd met de artikelen die noodzakelijk zijn, in het bijzonder inzake de federalisme.

Standpunten

N-VA

De N-VA streeft naar een confederale staatsstructuur, waarbij Vlaanderen en Wallonië meer autonomie krijgen en België wordt omgevormd tot een confederatie van deelstaten. Dit impliceert een verdere overdracht van bevoegdheden van het federale niveau naar de deelstaten. De voorgestelde modernisering van de staatsstructuur in het regeerakkoord lijkt in lijn te zijn met de visie van de N-VA, mits deze leidt tot meer autonomie voor de deelstaten.

Vooruit

Vooruit heeft traditioneel een meer unitaristische visie en hecht belang aan solidariteit tussen de verschillende regio's van België. De partij heeft zich in het verleden kritisch uitgelaten over verdere regionalisering die de solidariteit kan ondermijnen. De voorgestelde hervorming kan spanning opleveren met de oorspronkelijke standpunten van Vooruit, vooral als deze leidt tot een grotere autonomie voor de deelstaten ten koste van het federale niveau.

CD&V

CD&V heeft in het verleden gepleit voor een efficiëntere staatsstructuur met duidelijke bevoegdheidsverdelingen, maar hecht ook waarde aan nationale cohesie. De partij heeft voorstellen gedaan voor een "2+2-model", waarbij Vlaanderen en Wallonië meer autonomie krijgen, maar Brussel en de Duitstalige gemeenschap een aparte status behouden. De voorgestelde modernisering in het regeerakkoord kan in overeenstemming zijn met de visie van CD&V, afhankelijk van de specifieke invulling en de waarborgen voor nationale eenheid.

Conclusie:

Het voorstel tot modernisering van de staatsstructuur kan verschillende reacties oproepen binnen de coalitie.

 

  • Voor de N-VA is het een stap in de gewenste richting van meer autonomie voor de deelstaten.
  • Vooruit kan echter bezorgd zijn over mogelijke afbreuk aan de solidariteit en nationale cohesie.
  • CD&V zal waarschijnlijk streven naar een balans tussen efficiëntie en het behoud van nationale eenheid.

 

Het succes van dit voorstel zal afhangen van de mate waarin de hervormingen tegemoetkomen aan de kernwaarden en zorgen van elke partij.